Συχνές Λοιμώξεις του Άνω Αναπνευστικού
Η λαρυγγίτιδα και η φαρυγγίτιδα είναι κοινές μορφές παθήσεων του ανωτέρου αναπνευστικού. Η συμπτωματική θεραπεία τους μπορεί να πραγματοποιηθεί στο φαρμακείο, υπό την προϋπόθεση ότι γνωρίζετε πώς να αναγνωρίσετε τo βαθμό σοβαρότητας και να προλάβετε την υποτροπή.
Μερικοί ορισμοί
Πονόλαιμος: όρος που δηλώνει εντοπισμένο πόνο μεταξύ του πίσω μέρους του στόματος και της τραχείας, που εκδηλώνεται με δυσκολία στην κατάποση, αίσθημα καύσου ή μυρμήγκιασμα. Ο πονόλαιμος προκύπτει, είτε από ερεθισμό που προκαλείται από εξωτερικό παράγοντα, είτε από φλεγμονή που προκαλείται από μολυσματικό παράγοντα.
Βραχνάδα: κλινική εκδήλωση που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια φλεγμονής του λάρυγγα και των φωνητικών χορδών. Η χροιά της φωνής αλλοιώνεται.
Τραχεία: σωλήνας που συνδέει τον λάρυγγα με τους βρόγχους.
Λάρυγγας: όργανο με τριπλή λειτουργία που βρίσκεται στο πίσω μέρος του λαιμού, μεταξύ της τραχείας και του φάρυγγα. Συμμετέχει στην κατάποση και στην αναπνοή μέσω της επιγλωττίδας και στην φωνοποίηση μέσω των φωνητικών χορδών.
Λαρυγγίτιδα: φλεγμονή του λάρυγγα που προσβάλλει τις φωνητικές χορδές. Η φλεγμονή της επιγλωττίδας εμποδίζει την αναπνοή. Η κύρια επιπλοκή είναι η ασφυξία.
Φάρυγγας: όργανο που συνδέει τη στοματική κοιλότητα με τον οισοφάγο αφενός (στοματοφάρυγγα), τη ρινική κοιλότητα και τον λάρυγγα αφετέρου (ρινοφάρυγγα). Είναι ένα πολυλειτουργικό όργανο, απαραίτητο για την κατάποση, την αναπνοή, την φωνοποίηση με ενίσχυση του ήχου και την ακοή. Έχει επίσης ρόλο στην ανοσία λόγω της παρουσίας των αμυγδαλών.
Λίγη Παθοφυσιολογία
Αμυγδαλίτιδα, λαρυγγίτιδα, φαρυγγίτιδα… όλες αυτές οι παθολογίες συνδέονται με τον πονόλαιμο αλλά διακρίνονται από την κλινική τους εικόνα.
Πονόλαιμος και πυρετός: αμυγδαλίτιδα ή ρινοφαρυγγίτιδα.
Η αμυγδαλίτιδα είναι μια φλεγμονή των αμυγδαλών. Έχει ως αποτέλεσμα πονόλαιμο με αίσθημα οιδήματος. Η κατάποση είναι επώδυνη. Συνοδεύεται από μέτριο πυρετό, μεταξύ 38 και 39°C, και μερικές φορές βήχα ή κρυολόγημα. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, είναι ιογενής. Λιγότερο συχνά, μπορεί να είναι βακτηριακή, στρεπτόκοκκος (ομάδα Α β- αιμολυτικός στρεπτόκοκκος). Το χρώμα των αμυγδαλών, κόκκινο ή λευκό, δεν διακρίνει την ιογενή αμυγδαλίτιδα από τη βακτηριακή. Από την άλλη, ο υψηλός πυρετός, οι διογκωμένοι και επώδυνοι λεμφαδένες και η απουσία βήχα είναι σημάδια που υποδηλώνουν στρεπτόκοκκο, κάτι που πρέπει να επιβεβαιωθεί με ταχεία διαγνωστική εξέταση – strep test.
Πονόλαιμος χωρίς άλλα συμπτώματα: είναι ο φάρυγγας. Η φλεγμονή του φάρυγγα οδηγεί σε διάχυτο πόνο στο λαιμό. Η απλή φαρυγγίτιδα αντιστοιχεί στον κοινό πονόλαιμο, χωρίς άλλα συμπτώματα. Μπορεί να παρατηρηθεί αντανακλαστικός βήχας. Η φαρυγγίτιδα είναι γενικά ιογενούς προέλευσης. Εάν παρατηρηθεί ήπιος πυρετός και καταρροή, ονομάζεται ρινοφαρυγγίτιδα. Η απλή φαρυγγίτιδα διακρίνεται από την ιογενή αμυγδαλίτιδα λόγω της απουσίας πυρετού. Από την άλλη, η ρινοφαρυγγίτιδα, η πιο κοινή μορφή, σχετίζεται με χαμηλό πυρετό, ρινόρροια ή ρινική συμφόρηση.
Η φωνή βραχνιάζει: επηρεάζεται ο λάρυγγας. Η οξεία λαρυγγίτιδα αντιστοιχεί σε φλεγμονή του λάρυγγα, γενικά ιογενούς προέλευσης. Αυτή η κατάσταση εκδηλώνεται ως βραχνάδα ή απώλεια φωνής, που σχετίζεται με βραχνό βήχα και πονόλαιμο. Αν και δεν είναι σοβαρό στους ενήλικες, είναι πάντα προτιμότερο να παραπέμπονται τα παιδιά για ιατρική συμβουλή για να αποκλειστεί μια σοβαρή μορφή όπως η επιγλωττίτιδα. Η βραχνάδα είναι ένα σημαντικό αλλά όχι αποκλειστικό σημάδι φλεγμονής του λάρυγγα. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε περιπτώσεις κόπωσης των φωνητικών χορδών, ή ερεθισμού που προκαλείται από τον καπνό.
Η συμβουλή μας
Τα παράπονα για πονόλαιμο είναι πολύ συχνά και η ομάδα του φαρμακείου βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για τη θεραπεία αυτών των καταστάσεων. Στους ενήλικες, η εξέταση θα πρέπει να καθιστά δυνατή την άμεση εξάλειψη των προειδοποιητικών σημείων: υψηλός πυρετός, δυσκολία στην αναπνοή, έντονος πόνος στον αυχένα που εμποδίζει την κίνηση ή ακόμη και σχετιζόμενος κοιλιακός πόνος. Η ακραία κόπωση που σχετίζεται με σοβαρό πονόλαιμο μπορεί να υποδηλώνει λοιμώδη μονοπυρήνωση.
Στα παιδιά, ηλικίας μεταξύ 2 και 7 ετών, η επιγλωττίτιδα είναι επείγουσα ιατρική κατάσταση. Προειδοποιητικά σημάδια είναι η δυσκολία στην ομιλία και στην αναπνοή και η απουσία βήχα.
Πριν συστήσετε ένα προϊόν υγείας, σε περίπτωση πονόλαιμου, είτε πρόκειται για λαρυγγίτιδα είτε για φαρυγγίτιδα, απλές συμβουλές μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου, όπως η κατανάλωση ζεστού ή παγωμένου ροφήματος ή η υγρασία της ατμόσφαιρας. Συνιστάται η εξάλειψη των ερεθιστικών ουσιών, της σκόνης ή των αναθυμιάσεων.
Σε περίπτωση βραχνάδας ή απώλειας της φωνής, ο ασθενής πρέπει να κάνει αφωνία , να αποφεύγει το κάπνισμα και τα μέρη με καπνό.
Πονόλαιμος: να κάνω strep τεστ ή όχι; Μερικές φορές είναι δύσκολο να διακριθεί η φαρυγγίτιδα ή η ρινοφαρυγγίτιδα από την αμυγδαλίτιδα. Όποια και αν είναι η διάγνωση, η ιογενής προέλευση είναι η πιο κοινή. Η ομάδα του φαρμακείου μπορεί να καθησυχάσει τους ασθενείς για τη θετική εξέλιξη της λοίμωξης, χωρίς αντιβιοτική θεραπεία.
Αγωγή 1ης γραμμής
Η παρακεταμόλη είναι το φάρμακο πρώτης γραμμής για την ανακούφιση από τον πονοκέφαλο ή τον πυρετό που σχετίζεται με λοίμωξη. Αντίθετα, τα ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα) δεν συνιστώνται ποτέ σε λοιμώδες πλαίσιο, λόγω του κινδύνου επιδείνωσης της λοίμωξης. Αυτός ο κανόνας είναι ακόμη πιο σημαντικός κατά τη διάρκεια της επιδημίας Covid. Σε περίπτωση ρινόρροιας ή ρινικής συμφόρησης, η συμβουλή θα συμπληρωθεί με διαλύματα φυσιολογικού ορού ή καθαρού θαλασσινού νερού, μερικά από τα οποία είναι εμπλουτισμένα με ρευστοποιητές (polysorbate 80), ιχνοστοιχεία ή μαλακτικές ουσίες (αλόη βέρα).
Τοπικώς δρώντα ΜΗΣΥΦΑ
Δύο κύριες κατηγορίες φαρμάκων είναι διαθέσιμες για τη στόχευση του πόνου στο λαιμό: προϊόντα τοπικής δράσης ή προϊόντα συστημικής δράσης. Τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται για τοπική ανακούφιση έρχονται με τη μορφή παστίλιων για πιπίλισμα ή στοματικό διάλυμα. Γενικά, συνδυάζουν ένα αντισηπτικό όπως εξετιδίνη, δικλοτυμόλη, κετυλοπυριδίνιο ή χλωρεξιδίνη και έναν τοπικό αναισθητικό παράγοντα όπως λιδοκαΐνη, τετρακαΐνη ή αμβροξόλη. Το πρώτο ενεργεί στη μόλυνση, το δεύτερο στον πόνο. Ένα άλλο ενεργό συστατικό με τοπική δράση, η λυσοζύμη είναι μια φυσιολογική βλεννοπολυσακχαριδόζη, που χρησιμοποιείται για τις αντιβακτηριακές της ιδιότητες. Τα συστηματικά φάρμακα αντιπροσωπεύονται κυρίως από την άλφα-αμυλάση, ένα αντιφλεγμονώδες ένζυμο. Τα φάρμακα κυκλοφορούν σε σιρόπι ή δισκία για κατάποση. Στον πάγκο, είναι απαραίτητο να ρωτήσετε για προηγούμενες αλλεργικές αντιδράσεις με την άλφα-αμυλάση ή ένα από τα έκδοχα. Σε όλες τις περιπτώσεις, ένας πονόλαιμος που δεν υποχωρεί μετά από 5 ημέρες θεραπείας θα πρέπει να παραπέμπεται σε γιατρό.
Πληθώρα μαλακτικών προϊόντων για το λαιμό όπως καραμέλες με μέλι ή ζαχαρωτά, φυτοθεραπευτικά διαλύματα χωρίς αντισηπτικά, έχουν πολλαπλασιαστεί στα φαρμακεία και χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση από τον πονόλαιμο. Περιλαμβάνουν ενεργά συστατικά όπως πρόπολη, ματρικάρια, φασκόμηλο ή άλλα συστατικά ειδικά για τη βραχνάδα.
Στην αρωματοθεραπεία, υπάρχουν προτάσεις που αφορούν αιθέρια έλαια κατά των λοιμώξεων όπως τα αντιμικροβιακά Tea-Tree και θυμάρι και τα αντιφλεγμονώδη αιθέρια έλαια όπως ο ευκάλυπτος λεμονιού.
Απο την Ολίνα Ηλιάδου, MSc Clinical Pharmacologist, MBA in Pharmacy Management, MPharm